Trong suốt cuộc đời, ta vô thức dựng nên một "cái tôi" – được cấu thành từ ký ức, vai trò, tài sản, thành công, thất bại và cả ánh nhìn của người khác. Khi được khen, cái tôi ấy phồng to; khi bị chê, nó co lại; khi thành công, nó hả hê; khi thất bại, nó tan vỡ. Thế nhưng, ta vẫn bám víu và tin rằng đó chính là "mình".
Cái tôi ấy giống như một chiếc mặt nạ. Ta đeo nó đi vào đời, vừa để khẳng định, vừa để che giấu. Chính vì bám chặt vào chiếc mặt nạ đó, ta trở nên mệt mỏi, căng thẳng và luôn sống trong nỗi sợ mất mát hoặc khao khát được công nhận.
Khi trải nghiệm Vô Niệm trở nên sâu sắc, ta nhận ra bản chất thật của mình không phải là những câu chuyện tâm trí kể ra. Cái tôi kia chỉ là ảo tưởng được dựng lên từ ký ức và dự phóng tương lai.
Trong khoảnh khắc Vô Ngã, ta không còn bị ám ảnh phải trở thành ai, phải chứng minh điều gì, hay phải bảo vệ một hình ảnh nào. Thay vì biến mất, ta trở nên gần gũi hơn với chính mình. Khi bản ngã lùi lại, một sự hiện hữu chân thực hơn xuất hiện – lặng lẽ, tự do và sáng trong.
Không còn nhu cầu liên tục bảo vệ hay tô vẽ bản thân.
Cảm thấy nhẹ nhõm khi không cần chiến thắng trong mọi tranh luận.
Hành động trở nên tự nhiên, không bị thúc đẩy bởi tham vọng hay nỗi sợ.
Lòng từ bi và khả năng thấu hiểu người khác được mở rộng.
Đây không phải trạng thái xa vời, mà là sự chuyển hóa dần dần – khi cái tôi giả tạo không còn chỗ bám, sự chân thực vốn có mới hiển lộ.
Quan sát phản ứng bản năng: Khi bị khen ngợi hay chỉ trích, hãy dừng lại vài giây để nhận biết cảm giác muốn bảo vệ cái tôi. Chỉ cần quan sát, không chống cự cũng không chạy trốn.
Quán chiếu Vô Thường: Nhìn lại mọi vai trò, tài sản, thành công – tất cả đều thay đổi. Khi thấy rõ tính Vô Thường, sự bám víu vào bản ngã tự nhiên nới lỏng.
Hành động không vì cái tôi: Hãy thử làm một việc tốt mà không cần ai biết đến. Cảm nhận sự nhẹ nhõm khi hành động không bị ràng buộc bởi hình ảnh bản thân.
Vô Ngã không phải sự trống rỗng, mà là sự đầy đủ không còn bị che phủ. Khi cái tôi giả tạo lặng xuống, ta không đánh mất mình – trái lại, ta trở về với bản thể chân thật: tự do, tĩnh lặng và sáng ngời. Từ nơi ấy, ta có thể sống giản dị, yêu thương trọn vẹn và hòa hợp với cuộc đời.