Từ khi sinh ra, con người đã được nuôi dưỡng bởi ngôn ngữ, ký ức và niềm tin. Dần dần, ta mặc nhiên coi những ý nghĩ trong đầu là "chính mình". Khi một ý nghĩ lo âu khởi lên, ta nói: "Tôi đang lo." Khi giận dữ bùng phát, ta nói: "Tôi đang giận." Chính sự đồng hóa này khiến ta sống trong căng thẳng và khổ đau triền miên.
Thực chất, tư tưởng chỉ là dòng chảy thoáng qua – đến rồi đi. Chúng không phải bản chất thật của ta. Nhưng khi không nhận ra điều đó, ta để mặc mình bị cuốn trôi và đánh mất sự tĩnh lặng vốn có.
Vô Niệm không có nghĩa là dập tắt tư tưởng, càng không phải trạng thái trống rỗng tuyệt đối. Vô Niệm là khả năng nhìn thấy suy nghĩ mà không đồng hóa với nó. Khi một ý nghĩ xuất hiện, ta chỉ cần nhận biết: "Đây là một suy nghĩ đang có mặt."
Sự nhận biết ấy chính là khoảng hở giữa ý nghĩ và tâm thức. Trong khoảng hở đó, ta không còn bị ràng buộc, không bị cuốn theo những câu chuyện mà tâm trí dệt nên. Càng nhiều khoảng hở, ta càng tiếp xúc sâu sắc hơn với sự tĩnh lặng nội tâm – nơi không có sợ hãi, không có ham muốn, chỉ còn sự sáng trong thuần khiết.
Khi thực tập Vô Niệm, ta sẽ dần nhận ra:
Những khoảng lặng ngắn ngủi xuất hiện giữa dòng suy nghĩ.
Cảm giác nhẹ nhõm, tự do – như thể một gánh nặng vô hình vừa rơi xuống.
Niềm vui không nguyên nhân, không dựa vào sự kiện hay thành tựu nào.
Khả năng lắng nghe, thấu hiểu và yêu thương được mở rộng tự nhiên.
Đây không phải trạng thái hiếm hoi, mà là bản tính vốn có – chỉ chờ được nhận ra.
Quan sát hơi thở: Ngồi yên, chú ý vào nhịp thở ra vào. Khi suy nghĩ xuất hiện, chỉ ghi nhận và quay lại với hơi thở.
Lắng nghe sâu: Khi ai đó nói, thay vì lập tức phản ứng trong đầu, hãy lắng nghe toàn bộ mà không phán xét.
Nhận diện cảm xúc: Khi giận, buồn, lo âu… thay vì nói "Tôi là như thế này", chỉ ghi nhận: "Có một cảm xúc đang hiện diện."
Khoảnh khắc dừng lại: Trong ngày, đôi lần chỉ cần dừng lại vài giây, nhận biết thân thể, không gian xung quanh và chính sự hiện diện của mình.
Mỗi khoảnh khắc Vô Niệm chính là một cánh cửa nhỏ mở ra sự an lạc chân thật. Khi ta không còn đồng hóa với suy nghĩ, một chiều không gian khác trong ta hiển lộ – rộng rãi, tĩnh lặng và trong sáng.
Từ nơi ấy, ta bắt đầu nhận ra: ta không phải dòng tư tưởng thoáng qua, mà là ý thức bao la đang nhìn thấy tất cả. Và cũng từ nơi ấy, con đường đi đến Vô Ngã dần trở nên hiển nhiên.